Mισθολογικές περικοπές και διδάγματα για το μέλλον

Μια διαφορετική ματιά για τις περικοπές των μισθών των πανεπιστημιακών, από τον καθηγητή του ΑΠΘ Παναγιώτη Γκλαβίνη.

του Παναγιώτη Γκλαβίνη

Οι μισθολογικές περικοπές μάς αδικούν. Είμαστε θύματα μιας νέας οριζόντιας μείωσης του μισθολογικού κόστους του δημοσίου, σε διακλαδικό επίπεδο αυτή τη φορά, που αγνοεί επιδεικτικά την άνιση μεταχείριση ενός ανταγωνιστικότερου κλάδου, που όμως δεν έλαβε καμιά αύξηση στις αποδοχές του τα τελευταία χρόνια, τη στιγμή που όσοι συγκρίνονται μαζί του λάβανε αυξήσεις της τάξης του 40, του 70 ή του 100%!

Με τις σχεδιαζόμενες περικοπές, η Κυβέρνηση εκπέμπει ένα πρόσθετο μήνυμα: αδιαφορεί προκλητικά αν τα δημόσια πανεπιστήμια καταρρεύσουν. Το αποδέχεται, θα λέγαμε, με όρους ενδεχόμενου δόλου… Δεν εξηγείται αλλιώς γιατί αδιαφορεί αν φύγουν στο εξωτερικό άξιοι συνάδελφοι. Αδιαφορεί αν δεν έρθουν από το εξωτερικό αξιότεροι συνάδελφοι. Αδιαφορεί αν σταματήσουν να χτυπάνε την πόρτα του ελληνικού πανεπιστημίου αξιότατοι νέοι επιστήμονες, που κατά κανόνα έχουν υψηλότερα προσόντα από πολλούς υπηρετούντες στα ελληνικά ΑΕΙ καθηγητές σήμερα!

Το νέο μήνυμα εκπέμπεται στην ίδια ακριβώς συχνότητα με το ν. 4076, ο οποίος πριν δυο μήνες ακύρωσε τη μεταρρύθμιση που προήγαγε ο ν. 4009 σε επίπεδο τμημάτων και τομέων, προγραμμάτων σπουδών και μεταπτυχιακών. Δεν θέλει το Δημόσιο Πανεπιστήμιο ν’ αλλάξει; Τόσο το χειρότερο γι’ αυτό! Η ζωή, όμως, προχωρά. Με τον ίδιο νόμο, λοιπόν, το Υπουργείο ανέκτησε την απόλυτη διακριτική ευχέρεια να συρρικνώσει τη δημόσια ανώτατη εκπαίδευση και διευκόλυνε την ίδρυση και λειτουργία κολλεγίων σε συνεργασία με ανώτατα ιδρύματα του εξωτερικού. Πριν λίγες ημέρες, γίναμε μάρτυρες της παρέλασης κυβερνητικών στελεχών στα εγκαίνια της «πρώτης ιδιωτικής πολυτεχνικής σχολής στη χώρα μας». Ήδη, σύμφωνα με δικές μας πληροφορίες, σχεδιάζεται να ενταχθούν στο νόμο για την ταχεία αδειοδότηση επενδύσεων (fast track) και μεγάλες επενδύσεις που θα μπορούσαν να υλοποιηθούν στον τομέα της εκπαίδευσης.

Ερώτηση:

Αφήσαμε, άραγε, κανένα περιθώριο στην πολιτική εξουσία, με τις πράξεις και τις παραλείψεις μας, να αντιδράσει με τρόπο διαφορετικό από αυτόν με τον οποίο αντιδρά σήμερα; ΚΑΝΕΝΑ! Ο ένας νόμος δεν μας άρεσε κι ο άλλος μας ξινίζει. Οι συνδικαλιστές του club της δραχμής συμπεριφέρονται σα να μην πέρασε μια μέρα από την προηγουμένη της ψήφισης του ν. 4076. Τον καταδίκασαν και αυτόν όπως τον προηγούμενο, πριν καν τον διαβάσουν! Όσο για την ακαδημαϊκή μας ηγεσία, αυτή αποφάσισε να προσφύγει κατά της συνταγματικότητας και του νέου νόμου. Κατά τα άλλα, είναι υπέρ ενός νέου καταστατικού χάρτη, λέει, για τα ΑΕΙ της χώρας... Τώρα; Τώρα που την πραγματική μεταρρύθμιση, την επέβαλαν ήδη η κοινωνία και η οικονομία;

Είχαμε προειδοποιήσει ειδικά επ’ αυτού δυο χρόνια πριν: 

Το ελληνικό πανεπιστήμιο, λέγαμε, βρίσκεται ακόμη στο κέντρο της ανώτατης εκπαίδευσης στη χώρα μας, και αυτό είναι πλεονέκτημα για τη διάσωσή του με τη μορφή που έχει σήμερα. Σε μας εναπόκειται εάν θα παραμείνει εκεί ή θα μεταβληθεί σε μια απλή –και μάλιστα φτωχή– συνιστώσα, όπως έχει γίνει σε άλλες χώρες. Εμείς το θέλουμε στο κέντρο της εκπαίδευσης, με σαφή βελτίωση της δημόσιας υπηρεσίας που παρέχει, χάριν των φοιτητών του, της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας και του μέλλοντος αυτού του τόπου. Διαφορετικά, είναι βέβαιον πως κοινωνία και οικονομία θα βρουν εναλλακτικούς τρόπους να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους.

Εδώ ήρθαμε, λοιπόν.

Ποιοι έχουν την ευθύνη γι’ αυτό; Οι πολιτικοί που σήμερα αποφασίζουν τις περικοπές μας; Σίγουρα! Αυτοί, όμως, έχουν κι ελαφρυντικά: να βγει ο λογαριασμός να πάρουμε τη δόση, μη τυχόν καταρρεύσουμε· να δώσουν διέξοδο στο αδιέξοδο στο οποίο οδηγούμε την κοινωνία, κρατώντας την όμηρο μιας χαμηλής ποιότητας ανώτατης εκπαίδευσης. Εμείς, όμως, δεν έχουμε κανένα ελαφρυντικό. Συλλογικά τουλάχιστον. 

Λόγος για τον οποίο αδυνατούμε να συμφωνήσουμε σε απεργιακές κινητοποιήσεις. Κατ’ αρχήν, δεν το κάναμε ποτέ, συνεπώς δε θ’ αρχίσουμε τώρα. Διότι οι φοιτητές μας και οι γονείς τους δεν φταίνε σε τίποτε. Και διότι, επιπλέον, οι απεργίες τώρα, μάς οδηγούν κατ' ευθείαν στο γκρεμό. Προκαλούμε μια καταπονημένη κοινωνία, που ούτε μας εκτιμά πλέον, ούτε μας αγαπά. Το έχουμε πει και το ξαναλέμε: πρέπει επιτέλους να περάσουμε από την εξέγερση στην αντίδραση. Εάν δράση είναι η κρίση, ποια είναι η δική μας αντίδραση στην κρίση; Πώς αντιδρούμε σε αυτήν αντί απλώς να εξεγειρόμαστε; Όσο εξεγειρόμαστε αντί να αντιδρούμε, θα στενεύουν ολοένα και περισσότερο τα περιθώρια να αντιδράσουμε. Μια τέτοια διπλή επιδείνωση των όρων μιας δικής μας συλλογικής αντίδρασης βιώσαμε τους τελευταίους δύο μήνες με την αντιμεταρρύθμιση του ν. 4076, αφενός, και τις άνευ προηγουμένου περικοπές στις αποδοχές μας, αφετέρου.

Μείναμε μετεξεταστέοι στην κοινωνία

Ποιος φανταζόταν ότι η πολιτική εξουσία θα μπορούσε να περάσει τόσο μεγάλης κλίμακας περικοπές στις αποδοχές μας με τόση ευκολία! Γιατί αυτό; Διότι έχουμε μείνει μετεξεταστέοι στην κοινωνία. Γιατί δεν έχουμε πλέον κανένα έρεισμα σ’ αυτήν. Μην ψάχνετε επικοινωνιακούς δαίμονες. Στην επικοινωνία, όταν δεν καταφέρνεις να επικοινωνήσεις κάτι, φταις εσύ, δεν φταίνε ούτε οι αποδέκτες των μηνυμάτων σου, ούτε οι δραστήριοι ανταγωνιστές σου. Δεν είναι ο δρόμος που φταίει, συνάδελφοι. Είναι η μηχανή του αυτοκινήτου μας που έχει το πρόβλημα. Μέχρι να ξαναβγούμε στην κοινωνία να δώσουμε ξανά εξετάσεις, έχουμε πολύ homework μπροστά μας...