«Το θέμα είναι τώρα τι λες.
Καλά φάγαμε, καλά ήπιαμε.
Καλά τη φέραμε τη ζωή μας ως εδώ.
Μικροζημίες και μικροκέρδη συμψηφίζοντας.
Το θέμα είναι τώρα τι λες» (Μανόλης Αναγνωστάκης, Στόχος, 1970)
Το ξέρω, έχετε διαβάσει αυτούς τους στίχους σε άλλα πενήντα ιστολόγια μέχρι τώρα, αλλά τι να κάνουμε που μας ταιριάζουν γάντι; Ούτε παρακάτω θα πρωτοτυπήσω, θέλω μόνο να συνοψίσω τα συμπεράσματά μου από μία μακρά περίοδο ανάγνωσης.
Η ανάγνωση εξηγεί και τη σιωπή μου μετά από το τελευταίο αρθράκι, καθώς απορροφήθηκα από την ελληνική μπλογκόσφαιρα, που γνώρισα κυρίως μέσω του buzz: την καίρια και αιχμηρή αποτύπωση της νεοελληνικής πραγματικότητας από τον Greek Rider, τη μόρφωση και το συνθετικό ταλέντο του Radical Desire, τους προβληματισμούς και τις ελπιδοφόρες συζητήσεις της Αριστερής Στρουθοκαμήλου, την επίμονη και τεκμηριωμένη προσκόλληση στην έννοια της προόδου από την Αναμόρφωση, και πολλά άλλα. Αλλά για να είμαστε δίκαιοι με τις ιδέες, αντί να καλύψω τις έντονες διαφορές με επαίνους, θα προσπαθήσω να πάρω θέση.
Ρωγμές (και η κοινοτοπία του «επαναστατικού» λόγου)
Αν η καραμέλα περί «τέλους της μεταπολίτευσης» έχει κάποια βάση, ασφαλέστερη ένδειξη για αυτό είναι οι ρωγμές που έχουν προκληθεί σε όλους τους πολιτικούς χώρους. Από τη Δεξιά στην Αριστερά υπάρχουν διαφωνίες για το αν έπρεπε να προσφύγουμε στο ΔΝΤ, αν πρέπει να κυρήξουμε χρεωκοπία, ποια πρέπει να είναι η θέση του κάθε φορέα απέναντι στην κρίση. Χαράς ευαγγέλιο, βεβαίως, για τους κυβερνώντες, που έχουν απέναντί τους έναν κόσμο μουδιασμένο, που δεν μπορεί να βγάλει συμπέρασμα, ούτε να συνταχθεί πίσω από κάποιο αίτημα εναλλακτικής πολιτικής. Στην Αριστερά υπάρχει μία τάση που συζητάει τα αντικειμενικά δεδομένα και οι ρεαλιστικές προοπτικές της κρίσης, και μία όπου αναζητείται μία υπέρβαση η οποία - ελπίζεται ότι - θα αλλάξει και θα καταστήσει αδιάφορους τους παρόντες όρους συζήτησης. Ένα αρκετά χαρακτηριστικό άρθρο της πρώτης είναι αυτό του Προκόπη Δούκα που λέει ότι με τέτοια αντιπολίτευση πρέπει να αισθανόμαστε τυχεροί για την κυβέρνηση που έχουμε, ενώ στη δεύτερη κατεύθυνση θα βρείτε π.χ. πολλά άρθρα του Radical Desire και ιστολογίων που πρόσκεινται στον ΣΥΡΙΖΑ. Προσωπικά, ενώ εκτιμώ τις συναισθηματικές υπενθυμίσεις του βασικού παραλογισμού που βιώνουμε, τις οποίες συναντάω συχνά σε εκπροσώπους τις δεύτερης κατεύθυνσης (π.χ. εδώ και εδώ), αρνούμαι να τους αναγνωρίσω το προνόμοιο της καρδιάς, δεν αντιλαμβάνομαι (με πολιτικούς όρους) τον υπερβατικό στόχο στον οποίο ασαφώς αναφέρονται, και τελικά λυπάμαι (όσο υπεροπτικό και αν ακουστεί αυτό) για το σπαταλημένο ταλέντο και τον ιδεολογικό σιγαστήρα που αυτοεπιβάλλουν σε οποιεσδήποτε προτάσεις τους θα μπορούσαν να έχουν κάποια αιχμή (δείτε, π.χ., συγκεκριμένες και εξαιρετικές προτάσεις του Αντώνη χωμένες στα σχόλια αυτού του άρθρου - ζητώ συγγνώμη για την επανειλημμένη ανάδειξη αυτού του ιστολογίου, αλλά το βάθος και η επιτήδευσή η πολυπλοκότητά του το καθιστούν σαφώς πιο κατάλληλο για να αναδείξω αυτό που θέλω από πολλά, πιο απλοϊκά αλλά συναφή στο περιεχόμενο ιστολόγια). Έτσι, επιλέγω να συζητήσω στο επίπεδο του «ρεαλισμού», όχι για να απορρίψω συνολικά και φασιστικά τη θεωρητική αμφισβήτηση και τον αναστοχασμό, αλλά για να αξιώσω από αυτούς να αναμετρηθούν ευθέως με το συγκεκριμένο και το mainstream, και όχι σε ένα γήπεδο που έχουν αυθαιρέτως προσαρμόσει στα μέτρα τους.
Να χρεωκοπεί κανείς ή να μη χρεωκοπεί;
Μια σειρά άρθρων στους Financial Times, στον Economist και αλλού, τεκμηρίωσε τη θέση ότι ακόμα και με το πακέτο στήριξης που λάβαμε, η Ελλάδα δε θα μπορέσει ποτέ να σταθεροποιήσει το δημόσιο χρέος της και άρα, αργά η γρήγορα, θα χρειαστεί να το αναδιαπραγματευτεί. Η τεκμηρίωση γίνεται συνήθως με βάση συγκρίσεις με την Αργεντινή που κατέρρευσε, και ο μόνος σοβαρός αντίλογος που έχω ακούσει σε τέτοιου είδους επιχειρήματα είναι από τον Στίγκλιτς, που ισχυρίζεται ότι αν υπήρχε ευρωπαϊκή αλληλεγγύη θα έπεφταν τα επιτόκια σε επίπεδα που η Ελλάδα θα μπορεί να αντεπεξέλθει, και από τους συντρόφους της Αναμόρφωσης, που υποστηρίζουν ότι η πραγματικότητα της ελληνικής οικονομίας την καθιστά τελείως διαφορετική περίπτωση από την Αργεντινή της προηγούμενης δεκαετίας. Π.χ., ισχυρίζονται, η «βαριά βιομηχανία» της Ελλάδας είναι ο τουρισμός και η ναυτιλία, και αυτή εξαρτάται κυρίως από την οικονομική κατάσταση σε πιο πλούσιες χώρες παρά στην Ελλάδα · επομένως, υπάρχει άμεση προοπτική ανάπτυξης αν η κατάσταση σε αυτές τις χώρες βελτιωθεί. Δεν έχω δει όμως συγκεκριμένα, πειστικά στοιχεία που να τεκμηριώνουν ότι η χρεωκοπία μπορεί να αποφευχθεί.
Με βάση αυτό, αναρωτιέμαι (όπως και πολλά από τα παραπάνω άρθρα) γιατί να παρατείνουμε το θανατικό μαρτύριο έως κάποια στιγμή που θα είναι ακόμα επίπονο. (Η απάντηση, από την οπτική γωνία των υπολοίπων ευρωπαϊκών και αμερικάνικων κυβερνήσεων, είναι σαφής: γιατί αυτή τη στιγμή η ευρωπαϊκή οικονομία είναι πολύ εύθραυστη για να αντέξει μία ελληνική κατάρρευση, ενώ σε τρία χρόνια ίσως να τους είναι ευκολότερο να διαχωρίσουν τη μοίρα τους απ' τη δική μας.) Κάποιοι αφελείς ενθουσιάζονται με την ιδέα μιας χρεωκοπίας διότι νομίζουν ότι έτσι θα τη «φέρουμε» στους πιστωτές και θα λύσουμε το βασικό πρόβλημα, που είναι το υπέρογκο χρέος. Αυτό που δε βλέπουν είναι ότι σε περίπτωση χρεωκοπίας δε θα έχουμε καν την πολυτέλεια να «διαπραγματευτούμε» με όποιον μας ρίξει λίγα ψίχουλα για να μας σώσει από την πείνα, και ότι το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι τόσο το χρέος όσο το ότι δεν παράγουμε τίποτα, δεν έχουμε προοπτικές ανάπτυξης.
Και απαντάω στο «γιατί να παρατείνουμε»: επειδή ο αυτοχειριασμός δε μας πάει, η ελπίδα πεθαίνει τελευταία, και υπάρχουν κάποιες βάσεις για αισιοδοξία. Ποιες είναι αυτές; Αφενός, το μέγεθος της παραοικονομίας. Αφετέρου, και κυρίως, η κατασπατάληση και υποαξιοποίσηση του παραγωγικού δυναμικού της χώρας, λόγω των υφιστάμενων δομών και νοοτροπιών, είναι τόσο μεγάλες, που με μία «αλλαγή παραδείγματος» η Ελλάδα μπορεί να ξεπεράσει κατά πολύ τις οικονομίστικες προβλέψεις των διεθνών αναλυτών. Είναι ουτοπία η αλλαγή των δομών; Μπορεί. Ιδού λοιπόν η επανάσταση την οποία αναζητούσαμε!
Το Α και το Ω: ο Δημόσιος Τομέας
Η κατάρρευση της νεοφιλελεύθερης-χρηματοπιστωτικής ουτοπίας, και ας μην την έχουν πάρει χαμπάρι ακόμα στη Γερμανία, αναδεικνύει το δημόσιο τομέα ως το βασικό μοχλό κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης. Και είναι παράδοξο ότι, ενώ αυτό επιβεβαιώνει τις θέσεις της Αριστεράς, αυτή αρνείται (στην πλειοψηφία της) να ακολουθήσει τη λογική συνέπεια των θέσεών της και να θέσει το ζήτημα της λειτουργίας του Δημοσίου στην κορυφή της ατζέντας της. Οι διαμαρτυρίες που διαβάζω για τους Γερμανούς που δουλεύουν λιγότερο από εμάς και μας ζητούν και τα ρέστα, απλώς επιβεβαιώνουν την πάγια θέση της Αριστεράς ότι η συμπίεση του εργατικού κόστους δεν είναι λύση. Το πρόβλημα του δημόσιου τομέα δεν έχει να κάνει τόσο με τις, ούτως ή άλλως χαμηλές, αμοιβές των δημοσίων υπαλλήλων (αν και οι στρατιές κομματικά διορισμένων χωρίς αντικείμενο εργασίας είναι σίγουρα ένα μεγάλο ζήτημα), αλλά κυρίως με την ανικανότητα αυτού του τομέα να προσφέρει τις ελεγκτικές και άλλες υπηρεσίες για τις οποίες υφίσταται. Ούτε την πάταξη της φοροδιαφυγής θα δούμε, ούτε επενδύσεις και επιχειρηματικότητα, ούτε έξοδο από την κρίση αν αυτό δεν αλλάξει.
Όπως όλες οι επαναστάσεις, έτσι και αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο από το λαό, με την πίεση του κόσμου. Υπάρχει πολιτικός φορέας να εκφράσει τέτοια πίεση; Τα κακά νέα είναι ότι η ανδρεοπαπανδρεϊκή μας Αριστερά (αυτός ο χαρακτηρισμός καλύπτει όλο το αριστερό φάσμα σήμερα) έχει εδώ και χρόνια εκχωρήσει την κριτική του δημόσιου τομέα σε νεοφιλελεύθερες πολιτικές δυνάμεις που δεν αντιλαμβάνονται τους λόγους ύπαρξής του. Τα καλά νέα είναι ότι η ανοχή του κόσμου στο τάισμα αυτού του παραπληγικού γίγαντα έχει εξαντληθεί, και ότι το αίτημα για ριζική αναμόρφωσή του μπορεί να συσπειρώσει δυνάμεις που παραδοσιακά τοποθετούνται σε διαφορετικούς πολιτικούς χώρους. Για κάποιους κάτι τέτοιο θα ήταν ανάθεμα. Για εμένα, είναι ευκαιρία ανατροπής του πολιτικού σκηνικού.
Τα υπόλοιπα
Αν δεχτούμε ότι η λειτουργία του δημόσιου τομέα είναι το σημαντικότερο ζήτημα, αναρωτιέμαι γιατί να εστιάζουμε στο 13ο και το 14ο μισθό, τη στιγμή μάλιστα που με μια χρεωκοπία θα χανόταν και ο 6ος ή 7ος. Υπάρχει ένας λόγος: Όσο τα μέτρα εστιάζουν στη συμπίεση του εργατικού εισοδήματος, χάνεται ο βασικός στόχος. Τα συμφέροντα που πρέπει να χτυπηθούν είναι τόσο γερά ριζωμένα, που μόνο από ένα λαϊκό κίνημα αντίστασης στις αδιάκριτες περικοπές μπορούν να χτυπηθούν. Για να τονίσω το μέγεθος των αλλαγών που απαιτούνται, προτείνω ως βάση συζήτησης μία πρόταση που κατατέθηκε από τον χρήστη kostis στην Αριστερή Στρουθοκάμηλο: να καταργηθεί η μονιμότητα στο Δημόσιο και αντ' αυτής να καθιερωθεί ένα ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα για όλους. Έχω σοβαρές αντιρρήσεις προς την πρόταση (και νομίζω ότι και ο ίδιος ο kostis έχει), αλλά όσοι νομίζουν ότι οι αλλαγές που απαιτούνται είναι μικρότερης κλίμακας, μάλλον δεν έχουν συνειδητοποιήσει πού βαδίζουμε και πόσο γρήγορα θα βρεθούμε αντιμέτωποι με καταστάσεις που τώρα μας φαίνονται σοκαριστικές.
Από τη προχθεσινή ανακοίνωση των μέτρων από τον υπουργό Οικονομικών απουσίαζε οποιαδήποτε διαφοροποίηση ανάμεσα στους τομείς του Δημοσίου και το ρόλο που υπηρετούν, οποιαδήποτε πρόθεση χτυπήματος των «διαπλεκομένων» συμφερόντων, οποιαδήποτε αναπτυξιακή πρόταση (πέραν ενός «θα στηρίξουμε την έρευνα» που μόνο ως ανέκδοτο μπορεί να εκληφθεί), οποιαδήποτε προοπτική τιμωρίας των ενόχων για τη διασπάθιση του δημοσίου χρήματος· και θα μπορούσε να προσθέσει κανείς πολλά, π.χ. για τη μηδενική συνεισφορά της εκκλησίας. Με αυτή την προοπτική, ο δημόσιος τομέας θα συνεχίσει να βυθίζεται στην κακομοιριά, και η οικονομία στην ύφεση και το τέλμα. Εμπρός λοιπόν για αγώνες και απεργίες - αλλά να ξέρουμε τι ζητάμε. Και για το σκοπό αυτό, η ύπαρξη τουλάχιστον ενός πολιτικού φορέα που θα προτείνει μία εναλλακτική διέξοδο είναι εκ των ουκ άνευ.
ΥΓ: Το κείμενο αυτό γράφτηκε από καθαρά «εθνική» σκοπιά, δηλαδή με το «τι λες» του Αναγνωστάκη να απευθύνεται στο λαό-έθνος. Μία σημαντική πτυχή του ζητήματος είναι το πώς η ελληνική κρίση ανάγκασε την Ευρωπαϊκή Ένωση να υπερβεί τα προβλεπόμενα από τις συνθήκες, και πώς δικαίωσε όσους ζητούν εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ενοποίησης (και ας έδωσε υλικό για φτηνές φωνασκίες στους ευρωσκεπτικιστές). Υλικό για το μέλλον.
ΥΓ2: Δανείζομαι μία φράση του maikwl για να τοποθετηθώ στην πρόσφατη μπλογκο-συζήτηση περί «διαφθοράς» και «ηθικολογίας»: Η αναφορά στη διαφθορά και τις ρίζες της σε μεγάλο μέρος του ελληνικού λαού δεν είναι ηθικολογική. Το ζήτημα είναι πώς θα καταφέρουμε μια μεταπήδηση σε καλύτερα σημεία ισορροπίας στα “παίγνια” που παίζονται στην Ελληνική κοινωνία. Συγκρίνετε και με τον προβληματισμό του πώς οι Γερμανοί έγιναν ναζί στο κλασικό βιβλίο της Χάνα Άρεντ.
"Αφενός, το μέγεθος της παραοικονομίας. Αφετέρου, και κυρίως, η κατασπατάληση και υποαξιοποίσηση του παραγωγικού δυναμικού της χώρας, λόγω των υφιστάμενων δομών και νοοτροπιών, είναι τόσο μεγάλες, που με μία «αλλαγή παραδείγματος» η Ελλάδα μπορεί να ξεπεράσει κατά πολύ τις οικονομίστικες προβλέψεις των διεθνών αναλυτών."
ΑπάντησηΔιαγραφήπολυ σωστα, αν και το προβλημα δεν ειναι οι "οικονομιστικες" προβλεψεις αλλα απλα η ελλειψη σχετικης γνωσης, δεν ξερουν τι κρυβεται στην Ελλαδα.
"Η κατάρρευση της νεοφιλελεύθερης-χρηματοπιστωτικής ουτοπίας, και ας μην την έχουν πάρει χαμπάρι ακόμα στη Γερμανία, αναδεικνύει το δημόσιο τομέα ως το βασικό μοχλό κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης."
αυτο δεν το πιασα. Δεν ειπαμε οτι εχουμε υποαξιοποιηση του παραγωγικου μας δυναμικου? Νομιζα οτι ειναι ξεκαθαρο οτι αυτο σημαινει υπερβολικα πολλους Ελληνες σε μη παραγωγικες δουλειες (δημοσιο, γεωργια...).
"Από τη προχθεσινή ανακοίνωση των μέτρων από τον υπουργό Οικονομικών απουσίαζε [...]οποιαδήποτε αναπτυξιακή πρόταση"
τι ακριβως θα προτεινες? γιατι κατι τετοιο λεει και ο Σαμαρας και χτυπαω το κεφαλι μου στον τοιχο, οταν το ελλειμμα ειναι στο 13% (με μεγαλη ευθυνη τους!) καμμια λογικη κινηση του κρατους δεν στηριζει την αναπτυξη βραχυπροθεσμα, το ζητημα ειναι να συμμαζευτουμε αμεσα πριν βουλιαξουμε.
Η Γερμανία υπαγορεύει εν πολλοίς την αντίδραση της ΕΕ στην κρίση, και από την αντίδραση αυτή δε φαίνεται να έχει σταματήσει την πρέζα της νεοφιλελεύθερης ουτοπίας. Όταν ο Ομπάμα πριν ένα χρόνο τους ζητούσε να ρίξουν λεφτά για την τόνωση της οικονομίας, αυτοί σφύριζαν αδιάφορα και άφηναν στις ΗΠΑ να κάνουν τη δουλειά. Τα spreads των ελληνικών ομολόγων εκτινάχθηκαν μετά από την πρώτη ευρωπαϊκή σύσκεψη όπου οι Γερμανοί θεώρησαν πιο σημαντικό να τονίσουν την επιμονή τους στην δημοσιονομική πειθαρχία από την αλληλεγγύη τους στην Ελλάδα. Γενικά, ας μην κοροϊδευόμαστε, ακόμα και αν ακολουθήσουμε το ιδεατό σενάριο σωτηρίας, η Ευρώπη με τις παρούσες δομές και πολιτικές δε σώζεται με τίποτα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΓια την «ανάπτυξη»: συχνά έχω την εντύπωση ότι όσοι ζητούν «αναπτυξιακή πολιτική» ζητούν να εξακολουθήσουμε να πετάμε λεφτά μέσα από τις ίδιες τρύπες. Στην παρούσα κατάσταση έκτακτης ανάγκης θα χαρακτήριζα «αναπτυξιακή» μία εξαγγελία βαθιών, αλλά συγκεκριμένων και ορθών, δομικών αλλαγών, καθώς και μία στοχευμένη εξαίρεση συγκεκριμένων τομέων του Δημοσίου (ελεγκτικοί μηχανισμοί, πανεπιστήμια ...) από τις περικοπές.
Δε νομίζω ότι η υποαξιοποίηση έχει να κάνει τόσο με τα απόλυτα νούμερα όσων απασχολούνται στο δημόσιο και τη γεωργία. Μακάρι να ενισχύαμε την παραγωγή των αγροτικών προϊόντων που διαθέτουν το ποιοτικό πλεονέκτημα. Πολλοί κρίσιμοι φορείς του Δημοσίου είναι υποστελεχωμένοι και το συνολικό ποσοστό δημοσίων υπαλλήλων δεν είναι μεγαλύτερο από άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Το ζήτημα είναι τι κάνουν όλοι αυτοί, και κυρίως ο υπανάπτυκτος και παρασιτικός ιδιωτικός τομέας.
Φίλε Μολυβώτη,
ΑπάντησηΔιαγραφήΕυχαριστώ για την προσπάθεια αντικειμενικής προσέγγισης στο ιστολόγιο, αν και με πείραξε λίγο στο αδύναμο σημείο το περί επιτήδευσης. Δεν προσπαθώ να γράψω επιτηδευμένα, σιχαίνομαι την επιτήδευση. Αλλά βέβαια η κριτική είναι κριτική, είτε μας αρέσει είτε όχι.
Επί της ουσίας, ο μεταρρυθμιστικός ρεαλισμός δεν είναι το φόρτε μου, ούτε αυτό που αυτολογοκρίνω. Τα σχόλια στα οποία παραπέμπεις στόχο έχουν να δείξουν ότι δεν αγνοώ μεταρρυθμιστικές προοπτικές. Απλά δεν πιστεύω ότι σε ένα κόσμο όπου η μεταρρύθμιση μας έφτασε ως εδώ έχει κανένα νόημα να αναζητούμε μεταρρυθμιστικές λύσεις του είδους που υιοθετήθηκαν στο παρελθόν (χλιαρές και άτολμες και μισο-ξέψυχες εξ αρχής). Το ιστολόγιο λέγεται Radical Desire και όχι "Reformist desire" για λόγους ουσίας και όχι αυτολογοκρισίας. Δεν πρόσκειμαι σε κανένα σχηματισμό της αριστεράς και δεν θεωρώ τον εαυτό μου spokesperson της αριστεράς για να με αφορά η λογοκρισία. Γράφω, όπως θα λεγε η Gertrude Stein, "για τον εαυτό μου και για μερικούς αγνώστους".
Να σαι καλά,
Α.
Φίλε Αντώνη,
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ λέξη που σε ενόχλησε ήταν μία κακή μετάφραση του αγγλικού «sophisticated» ή «elaborate» ζητώ συγγνώμη για το αποτέλεσμα που είχε αρνητικό πρόσημο, ενώ στόχευα σε θετικό, και το διορθώνω αμέσως. Μάλιστα, ένα από τα δύο κείμενα όπου ξέχασα να βάλω link (στη φράση «εδώ και εδώ») ήταν η «αυτοβιογραφία» σου, το τέλος της οποίας με είχε εντυπωσιάσει βαθύτατα με την υπεράσπιση της αμεσότητας και της ανεπιτήδευτης γραφής στην οποία προέβης. (Δυστυχώς, δε θυμάμαι ποιο ήταν το δεύτερο κείμενο που ήθελα να συνδέσω.)
Είχα κάποιες τύψεις εξαρχής που στοχοποίησα το ιστολόγιό σου, και θέλησα να εξηγήσω ότι το έκανα (και) από θαυμασμό. Ευχαριστώ για την ήπια και φιλική αντίδραση.
Επί του περιεχομένου: νομίζω ότι οι μεταρρυθμιστικές λύσεις που απαιτούνται δεν μπορεί να προέρχονται από το παρελθόν (ειδικά το ελληνικό παρελθόν) αλλά χρειάζονται τόλμη, πρωτοτυπία και φαντασία. Και στο βαθμό που θα έχουν αυτά τα στοιχεία, δεν θα είναι ούτε άτολμες ούτε μισοξέψυχες, αλλά βαθιά ριζοσπαστικές. Δεν μπορώ να βρω σε τι διαφέρει οποιαδήποτε υπαρκτή «επαναστατική» στρατηγική από αυτό.
Πολυβώτης
Φίλε Πολυβώτη,
ΑπάντησηΔιαγραφήΕυχαριστώ για την διευκρίνιση, είναι μια ανακούφιση:-) Σε διαβεβαιώ πάντως ότι και να την εννοούσες την φράση όπως την κατάλαβα, δεν τίθεται θέμα στοχοποίησης. Η δημόσια γραφή πρέπει να αναλαμβάνει το ρίσκο της κριτικής με παρρησία και να είναι εγκρατής απέναντί της. Το μόνο που με στενοχωρεί είναι η παραμόρφωση ή η διαστρέβλωση των λεγομένων κάποιου (επαγγελματική διαστροφή αυτό), αλλά δεν υπάρχει τέτοια στο κείμενό σου σε ό,τι με αφορά, οπότε δεν δείχνω καμμία ιδιαίτερη ηπιότητα.
Επί της ουσίας:
Δυστυχώς, οι λέξεις "τόλμη", "πρωτοτυπία", και "φαντασία" δεν κουβαλούν καμμία ασφάλεια που να τις προστατεύει από την μετατροπή σε κλισέ --και τέτοιες έχουν γίνει. Είναι πάντα καλό να μιλάμε σε συγκεκριμένη βάση, προσπαθώντας να διευκρινίζουμε το τι εννοούμε. Συχνά, τουλάχιστο έτσι έχω ανακαλύψει εγώ, αυτό παίρνει χρόνο και πολλαπλές αναρτήσεις που να στήνουν ένα θέμα πολυπρισματικά και για μας τους ίδιους και για τους αναγνώστες. Οφείλω πάντως να διευκρινήσω ότι δεν είμαι κάποιος που αναζητά την "αντικειμενικότητα" στα κείμενά του, καθώς για μένα η αντίληψη για το κάθε τι τέμνεται ήδη από ιδεολογικές αποφάσεις και δεν υφίσταται ουδέτερη ματιά σε ζητήματα πολιτικής και κοινωνίας. Γράφω παρτιζάνικα γιατί θεωρώ αυτή τη γραμμή πλήρως συμβατή με την αλήθεια ως πολιτική έννοια. Δυστυχώς, χωρίς αυτογνωσία για τις ιδεολογικές μας εμπλοκές, αυτό που μας φαίνεται αντικειμενικότερο, νηφαλιότερο, ανεκτικότερο, κλπ είναι απλώς κάτι που έχει αποκτήσει μεγαλύτερη ιδεολογική νομιμότητα.
Ποτέ δεν επιδίωξα συνεπώς να πείσω ένα "γενικό κοινό" για την αντικειμενικότητα της Χ ή Ψ προσέγγισης. Πάντοτε με ενδιαφέρει η κάθετη τομή που ανατέμνει, που αποδομεί αυτό που θεωρείται αντικειμενικό και εκθέτει τα ιδεολογικά διακυβεύματά του. Ο μεταρρυθμιστής και ο ριζοσπάστης πιστεύουν εξίσου σε κάποια πράγματα, και τα πιστεύουν με ένα ίσο βαθμό τυφλότητας απέναντι σε κάποια άλλα. Το θέμα είναι σε ποια μεριά του φράχτη επιλέγεις να βρίσκεσαι, από πού θεωρείς ότι φτάνεις κοντύτερα στον πυρήνα του Πραγματικού ως τραυματικού ή ανομολόγητου για την κοινωνική αντίληψη πυρήνα, σε ποιου είδους κοινωνία ποντάρεις τα λεφτά της σκέψης σου.
"Η Γερμανία υπαγορεύει εν πολλοίς την αντίδραση της ΕΕ στην κρίση, και από την αντίδραση αυτή δε φαίνεται να έχει σταματήσει την πρέζα της νεοφιλελεύθερης ουτοπίας.
ΑπάντησηΔιαγραφή[..] Τα spreads των ελληνικών ομολόγων εκτινάχθηκαν μετά από την πρώτη ευρωπαϊκή σύσκεψη όπου οι Γερμανοί θεώρησαν πιο σημαντικό να τονίσουν την επιμονή τους στην δημοσιονομική πειθαρχία από την αλληλεγγύη τους στην Ελλάδα."
θες ισως να ορισεις τον νεοφιλελευθερισμο και να μου εξηγησεις τι σχεση εχει με την δημοσιονομικη πειθαρχια. Οχι τιποταλλο, αλλα οση αλλεργια εχω σε αυτην την ανακριβη λεξη, τοσο περιεργη μου φαινεται η πληρως ασυνεπης χρηση της για να περιγραψει πολιτικες της σοσιαλδημοκρατικης Γερμανιας!
"Γενικά, ας μην κοροϊδευόμαστε, ακόμα και αν ακολουθήσουμε το ιδεατό σενάριο σωτηρίας, η Ευρώπη με τις παρούσες δομές και πολιτικές δε σώζεται με τίποτα."
η Ευρωπη σωζεται, η θεση μιας χωρας που δεν θελει ρε παιδι μου να ειναι ευρωπαϊκη, ισως οχι.
"Για την «ανάπτυξη»: συχνά έχω την εντύπωση ότι όσοι ζητούν «αναπτυξιακή πολιτική» ζητούν να εξακολουθήσουμε να πετάμε λεφτά μέσα από τις ίδιες τρύπες. Στην παρούσα κατάσταση έκτακτης ανάγκης θα χαρακτήριζα «αναπτυξιακή» μία εξαγγελία βαθιών, αλλά συγκεκριμένων και ορθών, δομικών αλλαγών, καθώς και μία στοχευμένη εξαίρεση συγκεκριμένων τομέων του Δημοσίου (ελεγκτικοί μηχανισμοί, πανεπιστήμια ...) από τις περικοπές."
οκ, συμφωνω.
"Δε νομίζω ότι η υποαξιοποίηση έχει να κάνει τόσο με τα απόλυτα νούμερα όσων απασχολούνται στο δημόσιο και τη γεωργία. Μακάρι να ενισχύαμε την παραγωγή των αγροτικών προϊόντων που διαθέτουν το ποιοτικό πλεονέκτημα."
μακαρι, αυτο ομως θα συνεπαγοταν τεραστια μειωση των ατομων που απασχολουνται στην γεωργια.
"Πολλοί κρίσιμοι φορείς του Δημοσίου είναι υποστελεχωμένοι και το συνολικό ποσοστό δημοσίων υπαλλήλων δεν είναι μεγαλύτερο από άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Το ζήτημα είναι τι κάνουν όλοι αυτοί, και κυρίως ο υπανάπτυκτος και παρασιτικός ιδιωτικός τομέας."
ε, οχι ακριβως. Δεδομενου οτι η Ελλαδα ΔΕΝ εινια ιδια με μια χωρα της κεντροβορειας Ευρωπης, δεν δικαιολογουμαστε να εχουμε τοσους δημοσιους υπαλληλους. Και ο παρασιτικος ιδιωτικος τομεας ζει ακριβως επειδη το δημοσιο δεν λεει να βαλει στοιχειωδη ταξη στα του οικου του, στελνοντας στην μαμα τους να μην πω στον διαολο, τους υπαλληλους που δεν κανουν καλα την δουλεια τους.
@Αντώνη: Έχεις δίκιο, οι λέξεις «τόλμη», «πρωτοτυπία», και «φαντασία» από μόνες τους δε λένε τίποτα. Όπως και πολλές άλλες λέξεις, του «μεταρρυθμιστικού» ή του «ριζοσπαστικού» λεξιλογίου. Το θέμα είναι πώς τις εξειδικεύεις σε συγκεκριμένες περιστάσεις, και εδώ ως σχολιαστής εξ αλλοδαπής μάλλον δεν έχω να προσφέρω τίποτα - μόνο να επικροτώ και να κατακρίνω.
ΑπάντησηΔιαγραφή@S G: Έχεις δίκιο να με εγκαλείς εάν έκανα λανθασμένη χρήση της λέξης «νεοφιλελευθερισμός» (που όντως έχει γίνει καραμέλα), αλλά να μη χάνουμε την ουσία για τις λέξεις. Να το πούμε «μονεταρισμός»; Πάντως το «σοσιαλδημοκρατική» δεν το αντιλαμβάνομαι, όχι ως προς τη δομή του γερμανικού κράτους, αλλά ως προς την μετά το '90 κατεύθυνσή του. Εν πάσει περιπτώσει, αναφέρθηκα συγκεκριμένα στην άρνηση της Γερμανίας να τονώσει τη ζήτηση.
Για τον αριθμό των δημοσίων υπαλλήλων δεν αντιλαμβάνομαι τι ακριβώς σημαίνει «δεδομενου οτι η Ελλαδα ΔΕΝ εινια ιδια με μια χωρα της κεντροβορειας Ευρωπης, δεν δικαιολογουμαστε να εχουμε τοσους δημοσιους υπαλληλους», εγώ νομίζω ότι συρρίκνωση του δημοσίου σημαίνει μεγαλύτερη κατάντια και μας απομακρύνει ακόμα περισσότερο από τις χώρες τις κεντροβόρειας Ευρώπης. Το θέμα είναι σε ποιες θέσεις απασχολούνται και πώς λειτουργούν.